กวางตุ้ง

วิธีปลูก กวางตุ้ง ฉบับจับมือทำ !

            ผักกวางตุ้ง หรือ ผักกาดกวางตุ้ง มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศจีน และญี่ปุ่น โดยสาเหตุที่คนไทยนิยมเรียกว่า ผักกวางตุ้ง ในช่วงที่มีการนำเข้ามาปลูกครั้งแรกจะเป็นพันธุ์ที่นำมาจากมณฑลกวางตุ้ง ประเทศจีน เป็นที่นิยมกันอย่างแพร่หลายทั้งครัวเรือนและในร้านอาหารหรือจนถึงระดับภัตราคาร เพราะรับประทานง่าย ใช้ทำอาหารได้หลากหลาย นอกจากนี้ยังเป็นที่นิยมปลูกกันทั้งในครัวเรือนและเพื่อจำหน่าย ซึ่งทางเราได้เรียบเรียง วิธีปลูก กวางตุ้ง แบบสั้นๆเข้าใจง่ายไว้ในบทความนี้ เพื่อใช้เป็นแนวทางสำหรับคนที่สนใจปลูก

แหล่งปลูกที่เหมาะสม

ปลูกได้ตลอดทั้งปี

ปลูกได้ดีในดินทุกชนิดที่มีความชื้นสูงหรือเติบโตได้ดีหากให้น้ำที่เพียงพอ

ควรได้รับแสงเต็มที่

การเตรียมเมล็ดก่อนเพาะ

ในการเลือกเมล็ดพันธุ์นั้น ควรเลือกเมล็ดพันธุ์จากผู้จำหน่ายที่น่าเชื่อถือ มีคุณภาพ อยู่ในภาชนะที่มิดชิด สายพันธุ์มีความต้านทานต่อโรค เช่น กวางตุ้งไต้หวัน(ฮ่องเต้) ตราช้าง  กวางตุ้ง(ดอก) นพมาศ ตราศรแดง กวางตุ้ง(ดอก) บิ๊กเอ 68 ตราปลาวาฬ กวางตุ้งปักกิ่ง 12 ตราหยดฝน กวางตุ้ง ปทุมรัตน์ ตราเจียไต๋  กวางตุ้ง ทศกัณฐ์ 37 ตราศรแดง กวางตุ้ง เขียวสดใส ตรารถถัง หรือ กวางตุ้ง เขียวใบหยก ตราปลาวาฬ เป็นต้น เมื่อได้เมล็ดพันธุ์แล้ว ให้นำมาผสมทรายละเอียด ในอัตราเมล็ดพันธุ์ 1 ส่วนผสมกับทรายสะอาด 3 ส่วน เนื่องจากเมล็ดของกวางตุ้งมีขนาดเล็กมาก

การเตรียมดิน

สำหรับแปลงปลูกแบบหว่าน ให้ไถพรวนดินจำนวน 2 รอบ ทำการตากดิน และกำจัดวัชพืช แต่ก่อนการไถพรวนรอบที่ 2 ให้หว่านรองพื้นด้วยปุ๋ยคอกก่อน

สำหรับแปลงปลูกแบบโรยเมล็ด ให้เตรียมดินคล้ายกับแปลงปลูกแบบหว่านคือ ไถพรวนดินจำนวน 2 รอบ ทำการตากดิน และกำจัดวัชพืช แต่ก่อนการไถพรวนรอบที่ 2 ให้หว่านรองพื้นด้วยปุ๋ยคอกก่อน จากนั้น ทำร่องลึกประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร ให้เป็นแถวโดยให้ระยะระหว่างแถวห่างกัน 20-25 เซนติเมตร เพื่อเตรียมการปลูก

การเพาะกล้า

กวางตุ้งไม่นิยมเพาะกล้ามากนัก โดยส่วนมากจะใช้วิธีการปลูกแบบหว่านหรือโรยเมล็ดป็นแถว

การปลูกกวางตุ้ง

สำหรับการปลูกแบบหว่าน ให้นำเมล็ดที่เตรียมไว้หว่านให้กระจายทั่วแปลง แล้วหว่านกลบด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักหนา ประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร หลังจากนั้นคลุมด้วยฟางข้าวบางๆ เพื่อช่วยเก็บรักษาความชุ่มชื้นในดิน เสร็จแล้วรดน้ำให้ชุ่มหลังจากงอกได้ประมาณ 20 วัน ทำการถอนและจัดให้มีระยะระหว่างต้น 20-25 เซนติเมตร

สำหรับการปลูกแบบโรยเมล็ด ให้นำเมล็ดที่เตรียมไว้โรยหรือหยอดเมล็ดเป็นแถวตามร่อง จากนั้นกลบด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักบางๆ คลุมด้วยฟางข้าวบางๆ รดน้ำให้ชุ่มด้วยสม่ำเสมอ ประมาณ 20 วัน หรือต้นกล้ามีใบ 4-5 ใบ จึง่ทำการถอนแยกในแถว โดยจัดระยะระหว่างต้นให้ห่างกันประมาณ 20-25 เซนติเมตร

การดูแลรักษา

การให้น้ำ

                กวางตุ้งเป็นผักที่ต้องการน้ำเป็นอย่างมาก ควรให้นิอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง

การใส่ปุ๋ย

การใส่ปุ๋ยควรใช้ปุ๋ยยูเรีย (46-0-0) อัตรา 30 กิโลกรัมต่อไร่  หลังจากใส่ปุ๋ยทุกครั้งควรมีการราดน้ำตามทันที อย่าให้ปุ๋ยตกค้าง

การเก็บเกี่ยวกวางตุ้ง

                ผักกวางตุ้ง จะเริ่มเก็บเกี่ยวได้ประมาณ 35-45 วัน หลังการหว่านเมล็ด ด้วยการใช้มีดตัดโคนต้น  

โรคในกวางตุ้ง

โรคใบจุด

โรคใบจุดกวางตุ้งสาเหตุ เชื้อรา Alternaria brasaiciala

ลักษณะอาการ เป็นจุดสีเหลืองซีดขนาดเล็ก ต่อมาแผลจะขยายใหญ่ขึ้น และแห้งเป็นสีน้ำตาลอ่อนของใบล่าง

การป้องกันกำจัด

เก็บใบล่างที่แสดงอาการไปทำลาย

คลุกเมล็ดด้วย ไทแรม (thiram) ก่อนน้ำไปปลูก

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Alkylenebis(dithiocarbamate) (กลุ่ม M3) เช่น แมนโคเซป (โปรมาเซบ 80) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Chloronitrile (กลุ่ม M5) เช่น คลอโรทาโลนิล(ไทสกาย) ชนิดน้ำ หรือ คลอโรทาโลนิล(ลีนิล) ชนิดผง เป็นต้น

โรคราน้ำค้าง

โรคราน้ำค้างกวางตุ้งสาเหตุ เชื้อรา Peronospora parasitica

ลักษณะอาการ ปรากฏเป็นจัดสีขาวซีดบนใบ ต่อมาแผลขนาดใหญ่ขึ้นแผลซีดสีฟางข้าว ยุบตัวลง

การป้องกันกำจัด

คลุกเมล็ดด้วย คลอโรทาโลนิล (chlorothalonil) ก่อนน้ำไปปลูก

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Alkylenebis (Dithiocarbamate) (กลุ่ม M03) เช่น โพรพิเนบ(แอนทาโคล) หรือ  แมนโคเซป(ฮัมบรูก) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Chloronitrile (กลุ่ม M5) เช่น คลอโรทาโลนิล(ไทสกาย) ชนิดน้ำ หรือ คลอโรทาโลนิล(ลีนิล) ชนิดผง เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Strobilurin (กลุ่ม 11) เช่น อะซอกซีสโตรบิน(สโตบิน) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม cinnamic acid เช่น ไดเมโทมอร์ฟ(ฟอรัม) เป็นต้น

เก็บใบล่างที่แสดงอาการไปทำลาย

วัชรพืชของกวางตุ้ง

หนอนกระทู้ผัก

หนอนกระทู้ผัก

ลักษณะการทำลาย ตัวหนอนจะกัดกินทั้งลำต้น ไม่ว่า ใบ ดอก ก้าน หรือผล

แนวทางการป้องกันกำจัด

ลดแหล่งขยายพันธุ์โดยการไถตากดินหรือกำจัดเศษซากพืช

เก็บไข่และตัวหนอนไปทำลาย

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Pyrethoid เช่น ไซเพอร์เมทริน (ฮุค)  หรือ เดลทาเมทริน (เดซิส) เป็นต้น

ใช้ (ยาฆ่าแมลงจากธรรมชาติ)

ใช้สารเคมีประเภท คลอร์ฟีนาเพอร์ หรือ คลอฟีนาเพอร์(แรมเพจ) , อิมาเม็กตินเบนโซเอต(เดอะฮัก) , อินด๊อกซาคาร์บ(แอมเมท), สปินโนแซด(เอ็กซอล) หรือลูเฟนนูรอน

หนอนใยผัก

หนอนใยผักในกะหล่ำปลี

ลักษณะการทำลาย หนอนชนิดนี้มีขนาดเล็กทำให้พบเห็นได้ยาก และมีการเจริญเติบโตที่รวดเร็ว โดยตัวหนอนจะกัดกินผิวด้านล่างและเข้าไปกัดกินยอดใบผักจนได้รับความเสียหาย

การป้องกันกำจัด

หมั่นตรวจดูที่บริเวณกะหล่ำดอก คอยกำจัดหนอนใยผัก

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Pyrethoid เช่น ไซเพอร์เมทริน (ฮุค)  หรือ เดลทาเมทริน (เดซิส) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Organophosphate เช่น โพรฟีโนฟอส(เปเป้) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Avermectin เช่น อะบาเมกติน(ต็อดติ), อิมาเม็กตินเบนโซเอต(เดอะฮัก) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Spinosyn เช่น สไปนีโทแรม(เอ็กซอล) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Pyrazole เช่น คลอร์ฟีนาเพอร์(แรมเพจ) เป็นต้น

ใช้เชื้อแบคทีเรีย บาซิลลัส ทรูรินเจนซิส(ฟลอร์แบค) ทำลาย

ใช้สารสกัดจากธรรมชาติ (ยาฆ่าแมลงจากธรรมชาติ)

ด้วงหมัดผัก

ด้วงหมัดผัก

ลักษณะการทำลาย  ตัวอ่อนกัดกินหรือชอนไชเข้าไปกินอยู่บริเวณโคนต้นหรือราก ตัวเต็มวัยชอบกัดผิวด้านล่างของใบทำให้ใบเป็นรูพรุน และอาจกัดกินผิวลำต้น และกลีบดอกด้วย

การป้องกันกำจัด

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Neonicotinoid เช่น ไดโนทีฟูแรน(สตาร์เกิล จี), ไทอะมีทอกแซม(เซนน่า) หรือ อิมิดาโคลพริด(ไบรด้า) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Nereistoxin analogue เช่น  คาร์แทป ไฮโดรคลอร์ไรด์(พาแดน 50) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม carbamate เช่น คาร์โบซัลแฟน (พอสซ์) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม phenylpyrazole เช่น ฟิโพรนิล(แอสเซนด์) เป็นต้น

ใช้สารเคมีในกลุ่ม Avermectin เช่น อะบาเมกติน (ต็อดติ), อิมาเม็กตินเบนโซเอต(เดอะฮัก) เป็นต้น

ใช้สารสกัดจากธรรมชาติ  (ยาฆ่าแมลงจากธรรมชาติ)

ผักกวางตุ้ง…หรือผักกาดเขียวกวางตุ้ง เมื่อนำมานึ่งหรือลวกกินกับน้ำพริก ผัดกับหมู ผัดใส่ปลากระป๋อง หรือแกงส้มผักกวางตุ้งกับเนื้อปลานิล จะได้รสแซบอร่อยและให้คุณค่าทางโภชนาการสูง การปลูกผักกวางตุ้งหมุนเวียนกับผักชนิดอื่นๆ ที่ไม่ใช้สารเคมีทุกชนิด แต่ใช้ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอกแห้ง หรือสารสมุนไพร มีน้ำสะอาดใช้พอเพียง ควบคุมศัตรูพืชโดยชีววิธี หรือแหล่งปลูกผักใกล้เคียงไม่ใช้สารเคมีใดๆ ทั้งสิ้น หลังจากปลูก 45 วัน ก็มีผักกวางตุ้งอินทรีย์คุณภาพให้เกษตรกรได้ตัดเก็บไปขาย ทำให้มีรายได้และมีความมั่นคงในการยังชีพ

ผักกวางตุ้งอินทรีย์ต้นงาม ผักเพื่อสุขภาพ

คุณกวิลยุทธ รากทอง เจ้าพนักงานการเกษตรชำนาญงาน เล่าให้ฟังว่า ผักกวางตุ้ง หรือผักกาดเขียวกวางตุ้ง และผักอื่นๆ เป็นผักอินทรีย์ที่ตลาดมีความต้องการปริมาณมาก จึงได้ส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกพืชผักแบบเกษตรอินทรีย์ที่ทำให้ทั้งผู้ปลูก ผู้บริโภค หรือสภาพแวดล้อมปลอดภัย และทำให้เกษตรกรมีรายได้เพื่อก้าวสู่วิถีที่มั่นคง

การเกษตรอินทรีย์เป็นกระบวนการปลูกพืชผักที่ไม่ใช้สารเคมีทุกชนิด ทั้งปุ๋ยเคมี หรือสารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช แต่ได้ทดแทนด้วยการใช้ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอกแห้ง ปุ๋ยอินทรีย์ หรือใช้สารสมุนไพร พื้นที่ปลูกไม่ใกล้กับแปลงปลูกพืชผักที่ใช้สารเคมีใดๆ ทั้งสิ้น หรือต้องไม่ใกล้แหล่งมลภาวะของโรงงานอุตสาหกรรม หรือน้ำใช้ต้องไม่ปนเปื้อนสารเคมี ก็จะทำให้ได้ผักอินทรีย์ปลอดภัย หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งว่า เกษตรอินทรีย์เป็นระบบการผลิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งมีชีวิตหรือสิ่งแวดล้อม หรือหัวใจของเกษตรอินทรีย์คือ ยึดหลักความสมดุลตามธรรมชาติ

คุณกวิลยุทธ รากทอง เจ้าพนักงานการเกษตรชำนาญงาน ส่งเสริมปลูกผักอินทรีย์

คุณป้าจตุพร วงเวียน เกษตรกรปลูกผักกวางตุ้งอินทรีย์ เล่าให้ฟังว่า เมื่อก่อนจะปลูกผักตามหัวไร่ปลายนาเพื่อเก็บมาทำเป็นอาหารกินในครัวเรือน เมื่อปี 2553 ได้รับคำแนะนำจากนักวิชาการส่งเสริมการเกษตร สำนักงานเกษตรอำเภอชัยบาดาล ให้ปลูกพืชผักอินทรีย์ด้วยการงดใช้สารเคมีทุกชนิด เพื่อเป็นการเพิ่มผลผลิต ตัดเก็บมากินเพื่อเสริมสร้างสุขภาพ และตัดเก็บไปขายเพิ่มรายได้ให้กับครัวเรือนมีความมั่นคงในการยังชีพ

เมื่อคิดพิจารณาร่วมกับสามีแล้ว จึงตัดสินใจปลูกพืชผักอินทรีย์ พื้นที่กว่า 2 งาน ปลูกเป็นพืชหมุนเวียน ด้วยการปลูกผักกวางตุ้งสลับกับการปลูกผักบุ้งจีน ผักชีลาว มะเขือเปราะ แมงลัก ชะอม หรือคะน้า การปลูกจะไม่ใช้สารเคมีทุกชนิด แต่ทดแทนด้วยการใช้สารสมุนไพร ใช้ปุ๋ยคอกแห้ง หรือปุ๋ยชีวภาพ และเพื่อนเกษตรกรรอบๆ บริเวณพื้นที่แปลงปลูกก็ร่วมมือกันไม่ใช้สารเคมีทุกชนิด จึงมั่นใจว่าพื้นที่แห่งนี้จะมีผักอินทรีย์คุณภาพแน่นอน

ยกแปลงปลูกให้สูง กว้าง 1-1.5 เมตร ส่วนความยาวแปลงเป็นไปตามแนวพื้นที่

การเตรียมดิน… ผักกวางตุ้งอินทรีย์ปลูกได้ตลอดปี เจริญเติบโตได้ดีในดินเกือบทุกชนิด หรือดินร่วนปนทรายที่มีการระบายน้ำได้ดี การเตรียมดินได้ไถดะพลิกดินบนลงล่าง แล้วตากแดด 7-10 วัน จะช่วยกำจัดศัตรูพืชที่ฝังตัวอยู่ในดินออกไป แล้วไถแปรทำให้ดินร่วนซุยพร้อมกับกำจัดวัชพืช จากนั้นหว่านปุ๋ยคอกแห้งหรือปุ๋ยหมักให้กระจายทั่วแปลงสม่ำเสมอกัน แล้วไถคราดคลุกเคล้ากัน ยกแปลงปลูกให้สูง กว้าง 1-1.5 เมตร ส่วนความยาวแปลงเป็นไปตามแนวพื้นที่ ระหว่างแปลงปลูกได้เว้นระยะห่าง 60 เซนติเมตร เพื่อจัดให้เป็นทางเดินหรือทางระบายน้ำ

การปลูก… ทำได้ด้วยการหว่านและการหยอดเมล็ดพันธุ์ผักปลูก การหว่านเมล็ดพันธุ์ผักปลูก เมื่อเตรียมดินแปลงปลูกเสร็จได้หว่านเมล็ดพันธุ์ผักกวางตุ้งให้กระจายทั่วแปลงสม่ำเสมอกัน คลุมด้วยฟางข้าวแห้งบางๆ เพื่อช่วยเก็บรักษาความชุ่มชื้นในดิน แล้วให้น้ำแต่พอชุ่ม จากนั้น 15-20 วัน ต้นกล้าจะมี 4-5 ใบ ได้ถอนแยกออกเพื่อให้ต้นผักมีระยะห่างกันเหมาะสมต่อการเจริญเติบโต การหยอดเมล็ดพันธุ์ผักปลูก เมื่อเตรียมดินแปลงปลูกเสร็จแล้ว

Advertisement

คุณป้าจตุพร วงเวียน เกษตรกรปลูกผักกวางตุ้งอินทรีย์

บนแปลงปลูกได้ทำเป็นร่องลึก 1.5-2 เซนติเมตร ยาวตามแนวพื้นที่ จัดให้แต่ละร่องห่างกัน 20-25 เซนติเมตร จากนั้นนำเมล็ดพันธุ์กวางตุ้งหยอดหรือโรยลงไปในร่อง ให้ระยะห่างกันสม่ำเสมอ คลุมด้วยฟางข้าวแห้งบางๆ ให้น้ำแต่พอชุ่ม จากนั้น 15-20 วัน ต้นกล้าจะมี 4-5 ใบ ได้ถอนแยกไปปลูกในแปลงพร้อมกับจัดให้ต้นผักแต่ละต้นห่างกัน 20-25 เซนติเมตร แล้วคอยปฏิบัติดูแลบำรุงรักษาให้เจริญเติบโตไปกระทั่งถึงวันตัดเก็บ

การใส่ปุ๋ย… ตลอดฤดูปลูกผักกวางตุ้งได้ใส่ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกแห้ง 2 ครั้ง ในอัตรา 1.5-2 ตัน ครั้งแรก ได้ใส่ปุ๋ยในช่วงการเตรียมดินแปลงปลูกไปแล้ว ครั้งที่ 2 ใส่หลังจากปลูกหรือเมื่อต้นผักกวางตุ้งอายุ 15-20 วัน ด้วยการโรยปุ๋ยใส่ระหว่างแถวต้นผัก พร้อมกับพรวนดินและถอนแยกกำจัดวัชพืชออกไปด้วย จากนั้นให้น้ำแต่พอชุ่ม ก็จะช่วยทำให้พืชผักเจริญเติบโตได้ดี

Advertisement

ล้างผักกวางตุ้งด้วยน้ำให้สะอาด

การให้น้ำ… ผักกวางตุ้งต้องการน้ำค่อนข้างมาก หรือได้รับน้ำอย่างสม่ำเสมอและเพียงพอ พื้นที่แปลงปลูกต้องระบายน้ำได้ดี ที่นี่ให้น้ำอย่างน้อย 1 ครั้ง ต่อวัน ด้วยการฉีดพ่นน้ำให้เป็นฝอยกระจายทั่วแปลงผัก การให้น้ำได้สังเกตดูความชื้นในดินก่อน จึงตัดสินใจเพิ่มหรือลดการให้น้ำ วันที่มีฝนตกก็งดการให้น้ำ และต้องระวังอย่าให้น้ำท่วมขังแปลงผัก หรืออย่าให้ผักกวางตุ้งขาดน้ำ เพราะจะทำให้ชะงักการเจริญเติบโต

การป้องกันกำจัดศัตรูพืช…ในช่วงการเตรียมดินแปลงปลูกได้ปล่อยดินตากแดดไว้หลายวัน การพรวนดินหรือถอนแยกวัชพืชออกจากแปลงเป็นการกำจัดแหล่งที่อยู่อาศัยของศัตรูพืชผักหรือโรคแมลงศัตรูพืชให้ลดน้อยลงหรือหมดไป หรือการใช้สารสมุนไพรก็เป็นหนึ่งกระบวนการที่ทำให้ได้ผักกวางตุ้งอินทรีย์ปลอดภัยได้คุณภาพ

จัดผักกวางตุ้งอินทรีย์ใส่ถุงเตรียมส่งขาย

คุณป้าจตุพร เกษตรกรปลูกผักกวางตุ้งอินทรีย์ เล่าให้ฟังในท้ายนี้ว่า หลังจากปลูกได้ 45 วัน ต้นผักกวางตุ้งจะเจริญเติบโตสมบูรณ์พร้อมเก็บเกี่ยว การตัดเก็บได้ใช้มีดคมๆ ตัดที่โคนต้น เลือกตัดต้นที่มีขนาดใหญ่แล้วนำขึ้นมาตัดแต่งใบแก่ที่อยู่รอบนอก หรือพบว่าใบมีร่องรอยการทำลายของโรคหรือแมลงทำลายออก จากนั้นนำไปล้างน้ำให้สะอาด จัดใส่ในถุงพลาสติก จัดวางในภาชนะและเก็บรักษาไว้ในร่มเพื่อเตรียมขายให้กับพ่อค้าแม่ค้า

ปลูกผักบุ้งจีนอินทรีย์หมุนเวียน

รายได้และความมั่นคง… ทุกครั้งได้ตัดเก็บผักกวางตุ้งอินทรีย์ตามจำนวนที่ตลาดหรือพ่อค้าสั่งซื้อ ตั้งแต่ 15-20 กิโลกรัมหรือมากกว่า ขายราคา 20 บาท ต่อกิโลกรัม ทำให้แต่ละครั้งจะมีรายได้มากกว่า 300 บาท นอกจากนี้ ก็จะมีรายได้จากการรับจ้างทำงานทั่วไปมากกว่า 300 บาท ต่อวัน การตัดสินใจปลูกผักกวางตุ้งอินทรีย์หมุนเวียนกับพืชผักชนิดอื่นเป็นระบบการผลิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งมีชีวิตหรือสิ่งแวดล้อม หรือการเกษตรอินทรีย์ที่ยึดหลักความสมดุลในธรรมชาติ ที่ส่งผลให้เกษตรกรมีรายได้พอเพียงและยังชีพได้อย่างมั่นคง

... อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : https://www.technologychaoban.com/agricultural-technology/article_157250